Η «αραβική άνοιξη» και ο συμμοριτοπόλεμος στην Συρία σηματοδότησε μια σημαντική αλλαγή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Η έως τότε «στρατηγική του βάθους» που είχε εκπονήσει ο Αχμέτ Νταβούτογλου, μια στρατηγική που για την Μέση Ανατολή συμπυκνωνόταν στον στόχο «μηδέν προβλήματα με τους γείτονες», εν μια σχεδόν νυκτί μετατράπηκε σε «προβλήματα με όλους τους γείτονες» και με την Τουρκία να υποστηρίζει τους τζιχαντιστές του ISIS, της Αλ Νούσρα, της Αλ Κάιντα και των άλλων παραφυάδων του σουνιτικού Βαχαμπισμού.
Τα πολεμοφόδια και τα χημικά της CIA, τα χρήματα των Σαουδαράβων και των Καταριανών, το έμψυχο υλικό από χώρες της Δύσης, τα τρόφιμα και η άλλη υλικοτεχνική υποστήριξη έφτανε στα χέρια των ισλαμοσυμμοριτών μέσω Τουρκίας, με όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση να σιωπά και στην ουσία να υποστηρίζει την στάση των Τούρκων προσβλέποντας σε μια ταχεία εξέλιξη του συμμοριτοπολέμου στην Συρία και στην ανατροπή του Άσαντ. Τα χρόνια πέρασαν, ο Άσαντ άντεξε, οι βαρβαρότητες των τζιχαντιστών καταπνίχθηκαν από τα σιωνιστικά ΜΜΕ και για πολλές εξ αυτών κατηγορήθηκε η νόμιμη κυβέρνηση του Άσαντ, όπως η επίθεση με τα χημικά (αέριο Σαρίν) σε προάστιο της Δαμασκού που απεδείχθη εκ των υστέρων ότι προερχόταν από την Αλ Νούσρα στην οποία είχε διοχετευτεί το θανατηφόρο αέριο πιθανότατα από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες. Μετά επενέβη η Ρωσία η οποία άλλαξε άρδην τον ρου του συμμοριτοπολέμου και ο Ερντογάν άρχισε να θερίζει θύελλες από τους ανέμους περιφερειακής αστάθειας που είχε σπείρει.
Την περίοδο αυτή ο Ερντογάν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα με όλους τους γείτονες του στην Μέση Ανατολή (Συρία, Ιράκ, Αίγυπτος, Ιράν), πλην βέβαια του Ισραήλ με το οποίο τον συνδέουν κοινά γεωπολιτικά συμφέροντα αλλά και οικονομικά-ενεργειακά, αφού στα σχέδια του πρωταρχικής σημασίας ρόλο παίζει η κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει το ισραηλινό κοίτασμα Λεβάθιαν με ενεργειακούς κόμβους στην Τουρκία μέσω των υποθαλασσίων κοιτασμάτων της Κύπρου, τα οποία ελπίζει ότι θα κατακτήσει στο μέλλον με πολιτικά ή στρατιωτικά μέσα. Η αποτυχημένη περιορισμένης έκτασης στρατιωτική επέμβαση στην βόρεια Συρία για να αποτρέψει την δημιουργία κουρδικού ανεξάρτητου θύλακα στα σύνορα του είχε ως αποτέλεσμα την εξέγερση των Κούρδων στις νοτιοανατολικές επαρχίες της Τουρκίας, αλλά και την ενίσχυση του κουρδικού απελευθερωτικού αγώνα τόσο στην Συρία όσο και στο Ιράκ.
Η πρόσφατη κρίση στην Αραβική Χερσόνησο μεταξύ Κατάρ και Σαουδικής Αραβίας, μια κρίση που έχει ως στόχο να απαλλάξει το Ριάντ από τις κατηγορίες χρηματοδότησης της ισλαμικής τρομοκρατίας με εξιλαστήριο θύμα την Ντόχα, αναγκάζει τον Ερντογάν να πάρει θέση. Από την μια πλευρά οι οικονομικές δοσοληψίες της οικογενείας του με τους εμίρηδες του Κατάρ και η στρατιωτική βάση που διατηρεί η Τουρκία στο έδαφος αυτού του κρατιδίου και από την άλλη πλευρά οι επενδύσεις δισεκατομμυρίων των Σαουδαράβων και των άλλων αραβικών εμιράτων στην Τουρκία υποχρεώνουν την Άγκυρα να τοποθετηθεί χωρίς περιστροφές. Ο Ερντογάν υποστηρίζοντας το Κατάρ διακινδυνεύει να κατηγορηθεί από την Σαουδική Αραβία και τους συμμάχους της ως υποστηρικτής της τρομοκρατίας, αν δεν υποστηρίξει το Κατάρ θα βρεθεί αντιμέτωπος στο μέλλον με την Ντόχα αφού είναι βέβαιο ότι πολύ σύντομα η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ θα συμφιλιωθούν.
Ένας επιπλέον πονοκέφαλος για τον Ερντογάν είναι η επιστροφή στην Τουρκία των τζιχαντιστών που επί επτά έτη υποστήριζε το τουρκικό κράτος και τώρα τους άφησε στο έλεος των Ρώσων και του Άσαντ στα πολεμικά μέτωπα της Συρίας. Οι τζιχαντιστές αυτοί οι οποίοι έχουν στενούς δεσμούς με το κόμμα του Ερντογάν AKP κατηγορούν την Τουρκία ότι συμμάχησε με τους Ρώσους και τον Άσαντ με αποτέλεσμα την ήττα τους. Αν ο Ερντογάν δεν καταφέρει να τους πείσει για το αντίθετο τότε είναι βέβαιο ότι θα δημιουργηθούν εμφυλιοπολεμικές καταστάσεις οι οποίες θα προστεθούν στο ήδη υπάρχον κουρδικό πρόβλημα.
Με το πρόσχημα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 ο Ερντογάν άρχισε τις εκκαθαρίσεις στο τουρκικό στράτευμα και στην κρατική μηχανή, εκκαθαρίσεις που έχουν ως στόχο από την μια πλευρά τους υπερασπιστές του κοσμικού κράτους Κεμαλιστές και από την άλλη τους οπαδούς ενός θεοκρατικού σουνιτικού συστήματος Γκιουλενιστές οι οποίοι εξ αρχής αντέδρασαν στα σχέδια του Ερντογάν για αποσταθεροποίηση της Συρίας και της Μέσης Ανατολής. Οι εκκαθαρίσεις των Γκιουλενιστών στην κρατική μηχανή σχεδόν έχουν ολοκληρωθεί, ενώ στον στρατό συνεχίζονται με αποτέλεσμα την προσωρινή ανεπάρκεια των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων τόσο σε έμψυχο υλικό όσο και στην υποστήριξη σύγχρονων οπλικών συστημάτων.
Ο Ερντογάν είναι με την πλάτη στον τοίχο και πιθανότατα θα αντιδράσει για να γλιτώσει τα χειρότερα και την τύχη που είχε ο Μεντερές, καθώς και η αποδοχή του από τον λαό είναι φθίνουσα ένεκα των προβλημάτων που άρχισε να αντιμετωπίζει η τουρκική οικονομία. Τρία είναι τα μέτωπα στα οποία θα δημιουργήσει αντιπερισπασμό: Συρία-Ιράκ με εισβολή στις κουρδικές περιοχές, Κύπρος με εισβολή στην νότια Κύπρο και Αιγαίο με εισβολή σε ανυπεράσπιστα νησιά.
Γ. Λιναρδής
