ΙΩΑΝΝΑ ΛΑΠΑΤΗ
Τι
εστί Ηθική; Πολλοί -εσφαλμένως- συγχέουν τον εν λόγω όρο με τις έννοιες
του πουριτανισμού και της σεμνοτυφίας. Ωστόσο, στην αρχαία ελληνική
σκέψη, η Ηθική, μαζί με την Οντολογία και την Αισθητική, συνιστούσε
βασικό προσανατολισμό φιλοσοφικού στοχασμού και πνευματικής αναζήτησης.
Ηθική, λοιπόν, είναι το σταθερό σύστημα αξιών και αρχών, βάσει των
οποίων το άτομο καθορίζει τη συμπεριφορά του απέναντι στο σύνολο. Κατ'
επέκτασιν, Ηθική είναι η ικανότητα επίγνωσης του Καλού και του Κακού,
του ορθού και του μη ορθού, του Δικαίου και του αδίκου. Είναι, με λίγα
λόγια, η οικειοθελής υπακοή στη συνείδηση δια της χαλιναγώγησης των
παθών...........
Πρότυπο
Ηθικής και Δικαίου αποτελεί η Αντιγόνη στην ομώνυμη τραγωδία του
Σοφοκλή, η οποία προτίμησε να θυσιάσει τη ζωή της, προκειμένου να πράξει
το ορθόν, σύμφωνα με τον ηθικό κώδικα του άγραφου Δικαίου, δηλαδή να
θάψει το νεκρό αδελφό της, Πολυνείκη, παρακούοντας μεν τη διαταγή του
βασιλιά Κρέοντα, τιμώντας δε τους υποχθόνιους θεούς. Εν ταύτη
περιπτώσει, δεν παρακολουθούμε τη σύγκρουση με την εξουσία και το
κατεστημένο ή τη διαμάχη των δύο φύλων. αποκτούμε την
πρώτη σαφή γνώση της σοφόκλειας αντίληψης περί γραπτού και άγραφου
Δικαίου. Πρότυπο Ηθικής και ανδρείας ήταν, επίσης, ο Λεωνίδας, ο οποίος
θυσίασε τη ζωή του στο όνομα της ελευθερίας της πατρίδας, διότι τέτοια
ιδανικά είχαν αναπτύξει οι πρόγονοί μας, ώστε να προτιμούν έναν ένδοξο
θάνατο από μια άδοξη ζωή. Πρότυπο Ηθικής ήταν ο Σωκράτης, ο οποίος
συναίνεσε στη θανατική του καταδίκη, παρά την αδικία, αρνούμενος την
πρόταση του Κρίτωνα να αποδράσει, διότι πίστευε πως πρέπει να υπακούμε
στους νόμους της Πολιτείας, ακόμη κι αν αυτοί μας αδικούν, καθώς φοβόταν
πως η ενδεχόμενη ανυπακοή και ασέβειά του προς τους νόμους θα
αποτελέσει αρνητικό πρότυπο-αφορμή για τον όποιο τυχόν εγκληματία.
Αμέτρητα παραδείγματα ηθικής συνείδησης από την ελληνική αρχαιότητα μπορούν να αναφερθούν, όμως, τι συμβαίνει στην Ελλάδα του σήμερα;
Υπάρχουν ακόμη ιδανικά και ηθικές αξίες ή μήπως ακολούθησαν τη μοίρα
της αλλοίωσης μετά τη Δημοκρατία, την Ελευθερία και τον Ανθρωπισμό; Την
31η Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους (2013) παρακολουθήσαμε στον τηλεοπτικό σταθμό του Alpha την
εκπομπή «Αυτοψία» του εγκρίτου δημοσιογράφου, κ. Αντώνη Σρόιτερ, με
θέμα «τα εγκαταλελειμμένα παιδιά». Ομολογουμένως, ήταν μια πολύ
ενδιαφέρουσα εκπομπή, που ανέδειξε ένα μείζον κοινωνικό ζήτημα, χρήζον
πολιτειακής πρωτοβουλίας και μέριμνας. Εντούτοις, πρέπει να επισημανθεί η
έτι μία φορά τάση του μιντιακού κόσμου να χειραγωγεί και να
κατευθύνει τον άκριτο κοινό νου προς τη «νέα τάξη πραγμάτων» της
ασυδοσίας και της ηθικής εξαχρείωσης. Συγκεκριμένα, ετέθη το ζήτημα περί
της υιοθεσίας παιδιών από ομοφυλόφιλα ζευγάρια, επί του οποίου
ερωτήθηκε ο βουλευτής του Σύριζα, κ. Τατσόπουλος -και σε αυτό έγκειται η
χειραγώγηση-, του οποίου η καταφατική απάντηση ήταν αναμενόμενη, αντί
να ζητηθεί η έγκυρη κι επιστημονικά βάσιμη άποψη των ειδικών. Στην
αρχαία Αθήνα, κατά τις συνελεύσεις της εκκλησίας του δήμου, εάν εξέφερε
γνώμη επί τινός ειδικού θέματος κάποιος μη επαΐων, το πλήθος τον
αποδοκίμαζε και τον έδιωχνε θεωρώντας τον τρελό ή δημαγωγό.
Πρωτίστως, καλείται να απαντήσει η ελληνική κοινωνία: «Είναι συνετό, ηθικά ορθό, να υιοθετούν οι ομοφυλόφιλοι παιδιά;».
Στα
πλαίσια των νόμων λειτουργούν οι κοινωνικοί θεσμοί, όπως ο θεσμός της
οικογένειας, ο οποίος στις μέρες μας διέρχεται, κυρίως, ηθική κρίση. Στο
ζήτημα, λοιπόν, της υιοθεσίας παιδιών από ομοφυλόφιλα ζευγάρια, πρέπει
να συνεξεταστούν δύο παράμετροι, το παιδί και οι κοινωνικοί θεσμοί. Σε
ό,τι αφορά το παιδί, οι διατυπωμένες από διακεκριμένους παιδοψυχολόγους
θεωρίες είναι σαφέστατες, και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να ακυρώνει
«από θέσεως ισχύος» μελέτες χρόνων αναφορικά με την αναπτυξιακή εξέλιξη
και ωρίμαση-ακόμη και σεξουαλική- του παιδιού. Η πρώτη γνώση του
παιδιού, η ομιλία, βασίζεται στη μίμηση της άρθρωσης των φθόγγων ενός
σημείου αναφοράς, της μητέρας ή του πατέρα. Ο Bandura,
μέσα από μια σειρά πειραμάτων, απέδειξε πως η επιθετικότητα του παιδιού
δύναται να αποτελεί προϊόν μίμησης. Συμπεριφοριστές, όπως ο Pavlov, o Skinner κι ο Bloomfield,
υποστήριξαν ότι το άτομο έχει την ικανότητα να αντιδρά στα
μηνύματα-ερεθίσματα που προσλαμβάνει μέσω των αισθήσεών του από το
οικογενειακό ή το κοινωνικό περιβάλλον, επαληθεύοντας τη θεωρία των
προτύπων. Στο χώρο της εκπαίδευσης, ο εκπαιδευτικός οφείλει να αποτελεί
πρότυπο αναγνωστικού-και όχι μόνο-ύφους, ιδίως κατά τη διδασκαλία της
Γλώσσας και της Λογοτεχνίας. Επίσης, εμφανέστατη είναι η καταλυτική
επίδραση του δυτικού καταναλωτικού μοντέλου ζωής, που οδηγεί στην
ξενομανία, το μιμητισμό και την προοδοπληξία, ενώ η νέα γενιά ακολουθεί
τα πρότυπα των επωνύμων αστέρων του καλλιτεχνικού, κυρίως, χώρου.
Τον 17ο αιώνα, ο Βρετανός φιλόσοφος John Locke διατύπωσε τη θεωρία ότι το παιδί είναι tabula rasa, που σημαίνει «κενή πλάκα», ένας «άγραφος χάρτης». η
οικογένεια, το σχολείο και η κοινωνία, εν γένει, θα του παράσχουν τα
κατάλληλα εφόδια ώστε να ανακαλύψει τα ατομικά του χαρακτηριστικά.
Συνεπώς, στη διάπλαση της προσωπικότητας του παιδιού συντελεί, ως ένα
βαθμό, η κληρονομικότητα, αλλά πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει το
περιβάλλον. Στη συνέντευξή του ο κ. Τατσόπουλος υποστήριξε ότι τα παιδιά δεν βλέπουν πρότυπα, αλλά αγάπη. Αυτό δεν ισχύει. Βεβαίως, η αγάπη, αν και επανειλημμένως έκλειγμα στο στόμα επιτηδείων, είναι πολύτιμος θησαυρός, αλλά δεν αρκεί. η
αγάπη ούτε ενδείκνυται προς βρώσιν ούτε διαμορφώνει συνειδήσεις. Το
παιδί, προκειμένου να μεγαλώσει σωστά, χρειάζεται σαφώς οικονομική
στήριξη, καθώς και τα υγιή πρότυπα της μητέρας και του πατέρα, ιδίως
κατά την περίοδο εκδήλωσης του «οιδιποδείου συμπλέγματος», όπου το αγόρι
θέτει ως πρότυπο γυναίκας τη μητέρα, ενώ το κορίτσι θέτει ως πρότυπο
άνδρα τον πατέρα, καθόσον αναπτύσσουν πρώιμες σεξουαλικές επιθυμίες προς
το αντίθετο φύλο, οι οποίες ενσαρκώνονται στο πρόσωπο του γονέα (του
αντίθετου φύλου πάντα). Ένα ομοφυλόφιλο ζευγάρι θα δημιουργούσε, εν
προκειμένω, στο παιδί σύγχυση προτύπων, πόσο μάλλον σε έναν κόσμο
δομημένο από ζεύγη δυϊκών αντιθέσεων. Όταν απουσιάζει το αίσθημα της
μητρότητας-το οποίο αποτελεί μοναδικό προνόμιο της γυναίκας κατά την
κύηση, τον τοκετό και το θηλασμό- ή της πατρότητας, τι θα συμβεί,
αλήθεια, αν δύο ομοφυλόφιλοι άνδρες υιοθετήσουν ένα αγόρι;...
Πολλοί
μετέρχονται το επιχείρημα εμφάνισης φαινομένων ομοφυλοφιλικής τάσης στο
ζωικό βασίλειο, προκειμένου να στηρίξουν την ιδιαιτερότητά τους, αλλά,
πρώτον, δεν σχετίζεται με την υιοθεσία παιδιών-για τα ζώα συνιστά απλώς
μια σαρκική πράξη, δεν υιοθετούν... νεογνά(!)- και, δεύτερον, στερείται
επιστημονικής βάσεως, ενώ, αν μη τι άλλο, υποβιβάζει τον άνθρωπο στο
στάδιο του νατουραλισμού, όπου τα πάθη και τα κατώτερα ζωώδη ένστικτα
κατακρεουργούν το λογικόν και το συνειδητόν του. Όταν η
«εποχή των σοφών» μετατρέπεται σε «εποχή των πιθήκων», για ποια
πολιτισμική εξέλιξη μιλάμε; Μα, αν όλοι ήμαστε «φυσιολογικώς»
ομοφυλόφιλοι, το ανθρώπινο γένος θα αποτελούσε ήδη είδος υπό εξαφάνιση
(!). Εφόσον απαρνούνται την αρσενική τους φύση, η οποία γονιμοποιεί το
θηλυκό και τεκνοποιεί, τότε ας το στηρίξουν μέχρι τέλους, σεβόμενοι,
τουλάχιστον, τον πανάρχαιο, ιερό θεσμό της οικογένειας, όπως τον
προστάτευαν οι πρόγονοί μας τιμώντας τους εφέστιους θεούς. Είναι ηθικά
ορθό μία ολόκληρη κοινωνία να εκφυλιστεί, προκειμένου να ικανοποιηθεί η
εγωιστική μανία ορισμένων ανθρώπων να γυρίσουν τον κόσμο ανάποδα ή... οι
ψηφοθηρικές τάσεις όσων καπηλεύονται την ιδιαιτερότητά τους; Ως πότε θα
θεωρείται ρηξικέλευθη και πολιτισμική αναβάθμιση η ηθική κατάπτωση;
Και, εκτός των άλλων, μέσα σε όλον αυτόν τον κυκεώνα της φαυλότητας και
του αμοραλισμού, λησμονούμε το πραγματικά προέχον ζήτημα: Πώς και γιατί
καταλήγουν τα παιδιά εγκαταλελειμμένα στα Ιδρύματα, και γιατί η Πολιτεία
παραμένει ανάλγητη; Η λύση είναι να υιοθετηθούν από ομοφυλόφιλους,
προκειμένου να απαλλαγούμε από τα άχθη αρούρης; Δύο
άνθρωποι με ωριμότητα, υπευθυνότητα και σοβαρότητα αποφασίζουν να γίνουν
γονείς, συνειδητοποιώντας ότι, ουσιαστικά, αναλαμβάνουν να αναθρέψουν
τον «άνθρωπο» που υπάρχει μέσα στην παιδική ψυχή, κι αυτό δεν πρέπει να
παραβλέπεται.
Επιλογικά,
ο οικογενειακός θεσμός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτισμικής
μας κληρονομιάς, και οφείλουμε-όσοι τουλάχιστον απομείναμε να πιστεύουμε
ακόμη στις αξίες των προγόνων και της πατρίδας μας-να τον σεβόμαστε και
να διατηρήσουμε την ηθική του υπόσταση. Αν, όμως, ο εφιάλτης που
περιέγραψε ο κ. Τατσόπουλος γίνει πραγματικότητα, εάν δηλαδή σε τριάντα
χρόνια φθάσει και αυτό το ξενόφερτο, δυτικό εθιμοτυπικό στην ελληνική
κοινωνία, τότε εγώ τουλάχιστον θα βρίσκομαι κάπου εκεί έξω, δίπλα στον
Διογένη, βαστώντας ένα φανάρι, να αναζητούμε, εκείνος έναν άνθρωπο κι
εγώ την απολεσθείσα Ηθικής.
