Δευτέρα 23 Απριλίου 2018

Ο Συμβολισμός της Δρακοκτονίας και η Διαχρονικότητα του Αγίου Γεωργίου

Ο Συμβολισμός της Δρακοκτονίας και η Διαχρονικότητα του Αγίου Γεωργίου

Ένα αινιγματικό ον εμφανίζεται ακατάπαυστα μέσα στους αιώνες: ο Δράκος. Ήδη από τους κοσμογονικούς μύθους, δράκοι πολεμούν εναντίον των Θεών, καθώς οι τελευταίοι προσπαθούν να επιβάλουν την Τάξη της Δημιουργίας μέσα στο Χάος. Από αυτές τις αρχέγονες εποχές οι δράκοι βρίσκονται συνεχώς στο προσκήνιο σαν εχθροί, αλλά και ως φίλοι (μερικές φορές) των ανθρώπων. Δεν λείπουν από την παράδοση σχεδόν κανενός Λαού. Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις, παραμύθια και λαϊκές αφηγήσεις γεμίζουν σελίδες με ιστορίες δράκων. Απέναντι στον δράκο βρίσκεται πάντοτε ο αντίπαλός του. Θεός ή Ήρωας, ένας Αντρειωμένος ή ένας Άγιος, που τον πολεμά. Έτσι, πάλι μέσα στους αιώνες, παράλληλα με την ύπαρξη των δράκων, ξετυλίγεται και ο μύθος του Δρακοκτόνου ήρωα.

Πάρα πολλές εκδοχές με κεντρικό θέμα την διαμάχη του Ήρωα με τον δράκο έχουν φτάσει απ’ όλες τις εποχές μέχρι και τις πρόσφατες. Ανεξάρτητα από το αν οι δράκοι είναι ένα προϊόν φαντασίας ή αποτέλεσαν κάποτε μια φυσική πραγματικότητα, αυτό το οποίο θα αναζητήσουμε ως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο που συνοδεύει διαχρονικά την ύπαρξη του δράκου, καθώς και του Ήρωα που τον πολεμά, είναι ο συμβολισμός. Γιατί, πέρα απ’ όλα τα άλλα, πίσω και απ’ αυτόν τον αιώνιο μύθο, κρύβεται ένας πλούσιος συμβολισμός.
Στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς δράκων και φιδιών εμφανίζονται αρκετές φορές ως συνώνυμα. Ο Όμηρος και ο Ησίοδος είναι από τους πρώτους που χρησιμοποιούν τις αναφορές σε δρακόμορφα όντα. Ο Ησίοδος περιγράφει το τέρας Χίμαιρα και τον Τυφώνα, σκληρό αντίπαλο του Δία, ως δράκους, ενώ στον Όμηρο βρίσκουμε τόσο την ύπαρξη δράκου, όσο και την διαμάχη αετού και δράκοντα-φιδιού. Ο περιηγητής Παυσανίας ονομάζει τα φίδια που επισκέφτηκαν τον νεογέννητο Ηρακλή ως δράκοντες, ενώ ο Αισχύλος στον Προμηθέα Δεσμώτη ονομάζει τις Γοργόνες που είχαν φίδια στο κεφάλι ως Δρακοντόμαλλες.
Θεοί και Ήρωες εναντίον των δράκων
Κάνοντας ένα ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο μπορούμε να εξετάσουμε ορισμένες από τις εμφανίσεις του δράκου, καθώς και του αντιπάλου του, Θεού ή Ήρωα. Ο Δίας σαν νέος παγκόσμιος κυρίαρχος πρέπει να καταπολεμήσει τον τρομερό δράκο Τυφώνα. Η μάχη είναι τρομερή. Ο Τυφώνας, μάλιστα, κάποια στιγμή κατορθώνει να κόψει τα νεύρα από τα πόδια και τα χέρια του Δία και να τον ακινητοποιήσει. Όλοι οι Θεοί κινδυνεύουν από την τεράστια δύναμη του Τυφώνα. Όμως, με την βοήθεια του Ερμή, ο Δίας ξεφεύγει από την ακινησία, ανακτώντας τις δυνάμεις του. Κυνηγά ξανά τον δρακόμορφο γίγαντα με τους κεραυνούς του και στο τέλος τον καταπλακώνει ρίχνοντας πάνω του την Αίτνα. Στους ιερούς ύμνους των Αρχαίων Ελλήνων υμνείται ο Θεός Απόλλωνας ως Δρακοκτόνος. Στον ιερό του χώρο, στους Δελφούς, μια από τις πηγές, την Κασταλία, την φύλαγε μια δράκαινα, ένα θηλυκό φίδι.
Το τέρας αυτό ονομαζόταν Δελφύνα και ο Απόλλωνας το σκότωσε με τα βέλη του. Επίσης, ο Απόλλωνας εξυμνείται για το πιο γνωστό του κατόρθωμα, την εξόντωση του δράκου Πύθωνα. Μάλιστα, όπως τα φίδια στην κούνια του Ηρακλή απείλησαν τον νεογέννητο Ήρωα, έτσι και στα δίδυμα αδέλφια Απόλλωνα και Άρτεμη είχε εμφανιστεί η απειλή του Πύθωνα. Όμως, τον δράκο του σκότους τον εξόντωσαν τα βέλη του Φωτεινού Θεού. Αλλά εκτός από τους Θεούς υπάρχουν και οι μάχες των ηρώων εναντίον των οφιόμορφων δράκων. Γιατί από όλους τους ανθρώπους οι Ήρωες ήταν αυτοί που εξομοιώθηκαν με τους Θεούς, πραγματώνοντας ανάλογα κατορθώματα. Ταξιδεύοντας, λοιπόν, στον κόσμο των Ελλήνων Ηρώων μπορούμε να δούμε κάποιες από τις αναρίθμητες δρακοκτονίες. Ο κατεξοχήν Ήρωας Ηρακλής αντιμετωπίζει ήδη από το λίκνο του τους δύο δράκοντες-φίδια, οι οποίοι τον απειλούσαν ως βρέφος χωρίς φόβο, τους άρπαξε στα χέρια του και τους έπνιξε. Αργότερα, ανάμεσα στους πρώτους άθλους του, αντιμετωπίζει την Λερναία Ύδρα, ένα τέρας λίγο-πολύ δρακόμορφο και πολυκέφαλο, το οποίο ζούσε στις λίμνες-βάλτους της Λέρνας. Ήταν γεννημένη από τον Τυφώνα, τον δράκο που είχε νικήσει ο Δίας στις κοσμογονικές του μάχες.
Εκτός, όμως, από την Λερναία Ύδρα ο Ηρακλής νίκησε και το φίδι-δράκο που φύλαγε τα χρυσά μήλα περιτυλιγμένο στο δέντρο του Κήπου των Εσπερίδων. Ακόμη, πολέμησε και νίκησε ποτάμιους δαίμονες, οι οποίοι συνήθως παριστάνονταν σαν τέρατα με μισό σώμα ανθρώπου και το άλλο μισό ερπετού. Έτσι νίκησε τον Λάδωνα και τον Αχελώο. Λέγεται ότι ο Λάδωνας ποταμός της Αρκαδίας παρουσιάζεται με την μορφή τεράστιου δράκου συστρεφόμενου, αν κοιταχτεί από την κορυφή του όρους απ’ όπου φαίνεται όλο το μήκος του. Όμως, δεν τελειώνουν εδώ οι μάχες του Ηρακλή. Στις περιπέτειές του περικλείεται και η απελευθέρωση της Ησιόνης, η οποία δεμένη σε κάποια ακρογιαλιά περίμενε τον θάνατό της από έναν θαλάσσιο δράκοντα που θα την καταβρόχθιζε. Το κήτος αυτό ήταν σταλμένο από τον Ποσειδώνα, ο οποίος είχε εξοργιστεί εναντίον του βασιλιά της Τροίας Λαομέδοντα. Ο Ηρακλής, ζητώντας ως αντάλλαγμα τα περίφημα άλογα του βασιλιά(τα οποία στο τέλος δεν πήρε, καθώς ο Λαομέδοντας αθέτησε την υπόσχεσή του), πήγε στην παραλία και μόλις φάνηκε το κήτος του όρμησε. Το στόμα του ήταν τεράστιο. Τότε ο Ηρακλής μπήκε μέσα στο τέρας και με το σπαθί του κατάκοψε τα εντόσθια του κήτους. Όμως, και ένας άλλος διάσημος Ήρωας είχε σώσει μια κόρη από ένα θαλάσσιο ερπετό. Ήταν ο Περσέας, ο οποίος επιστρέφοντας από τον άθλο του αποκεφαλισμού της «δρακοντόμαλλης» Γοργόνας Μέδουσας, έφτασε στην σημερινή Αιθιοπία. Εκεί, ξαφνικά, αντίκρισε μια όμορφη κόρη, την Ανδρομέδα, δεμένη  σ’ έναν βράχο. Περίμενε κι αυτή τον θάνατό της από το τέρας το οποίο, σταλμένο από τον Ποσειδώνα, κατέστρεφε την Χώρα. Έτσι μ’ αυτόν τον τρόπο θα εξιλέωνε τον Θεό.
Για να εξοντώσει το τέρας ο Ήρωας ζήτησε την κοπέλα για γυναίκα του και ο πατέρας της Κηφέας δέχτηκε. Τότε ο Περσέας περίμενε το τέρας κι όταν αυτό φάνηκε το «πέτρωσε» δείχνοντάς του το κομμένο τρομερό κεφάλι της Μέδουσας. Η σωτηρία μιας κόρης από έναν δράκο επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά στους μύθους, φτάνοντας μέχρι τον ιπποτικό μύθο του Άη Γιώργη, τον οποίο θα δούμε παρακάτω. Ένας ακόμη μεγάλος Ήρωας, ο οποίος στις περιπέτειές του βρίσκεται αντιμέτωπος με δράκο, είναι ο Ιάσονας, ο αρχηγός της Αργοναυτικής εκστρατείας για την απόκτηση του χρυσόμαλλου δέρατος. Περιτυλιγμένος στο δέντρο όπου κρεμόταν το μυθικό δέρας, ένας ακοίμητος δράκος δεν άφηνε κανέναν να πλησιάσει. Όμως, ο Ορφέας με την λύρα του τον μάγεψε  και τον κοίμισε. Στις Θηβαϊκές ιστορίες βρίσκουμε έναν κρηνοφύλακα δράκο. Όταν ο Κάδμος αποφάσισε να χτίσει την Θήβα, έστειλε να φέρουν νερό από μια πηγή, την Άρεια. Τότε, ένας δράκος, γέννημα του Θεού Άρη, έτρωγε τους απεσταλμένους του και εμπόδιζε την αποστολή νερού στην Θήβα. Ο Ήρωας Κάδμος πήγε ο ίδιος στην πηγή για να αντιμετωπίσει το τέρας. Με μια πέτρα θρυμμάτισε το κεφάλι του δράκου και παρέδωσε την πηγή ελεύθερη. Δίπλα από την πηγή έχτισε την Θήβα. Μάλιστα, έσπειρε τα δόντια του δράκου από τα οποία ξεφύτρωσαν τρομεροί πολεμιστές, οι περίφημοι «Σπαρτοί». Στις νεώτερες Ελληνικές ιστορίες δεν λείπει ο φόνος του δράκου από όποιον είχε ψυχή και έκανε ηρωικά κατορθώματα. Έτσι στον κύκλο των ακριτών, ο Διγενής Ακρίτας, ανάμεσα σ’ άλλα κατορθώματα, εξοντώνει και έναν δράκο.
Ο συμβολισμός του δράκου
Τι κρύβει, όμως, αυτός ο διερχόμενος μέσα στους αιώνες μύθος του δράκου, με τις πολλές όψεις και τις συγκρούσεις του με τους Θεούς και τους Ήρωες; Είναι μια απλή ποιητική επινόηση των μυθογράφων, ή τελικά αντικατοπτρίζει μια πραγματικότητα; Γιατί φορτίζεται ακόμη και  με αντιφατικές έννοιες και σημασίες; Αν ακολουθήσουμε στην προσπάθειά μας για τον αποσυμβολισμό του μύθου τα λεγόμενα κλειδιά ερμηνείας, ίσως βρούμε ότι κρύβονται αλήθειες που μπορούν να μας βοηθήσουν στην ζωή μας. Στο κοσμολογικό κοσμογονικό κλειδί οι μάχες στον ουρανό ανάμεσα στους Θεούς και τους δράκους συμβολίζουν την μάχη που έκαναν οι δυνάμεις του Φωτός για να βάλουν σε τάξη το σύμπαν και να κατανικήσουν το σκότος και την σύγχυση που επέβαλλε το πρωταρχικό χάος και η Ύλη. Κοσμολογικά, λοιπόν, όλοι οι δράκοι και οι όφεις που νικήθηκαν από τους φονείς τους είναι, στην προέλευσή τους, οι ταραχώδεις συγχυσμένες αρχές στο χάος, που μπαίνουν σε τάξη από τους ηλιακούς Θεούς ή δημιουργικές δυνάμεις, που λειτουργούν σε επίπεδο μακρόκοσμου. Αργότερα, στο επίπεδο του μικρόκοσμου, ο άνθρωπος, ως δημιουργός του δικού του τώρα κόσμου, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τους δράκους ως σύμβολα των αντίθετων χθόνιων, αρνητικών δυνάμεων που αντιστέκονται στην δημιουργία της τάξης.
Ο Ήρωας πρέπει να μεταλλάξει τον αρνητικό χαρακτήρα αυτών των δυνάμεων για το καλό του Λαού του. Γι’ αυτό, άλλωστε, εμφανίζεται να απελευθερώνει πηγές ή θησαυρούς, να αποκτά τις δυνάμεις του δράκου, τις οποίες χρησιμοποιεί μετά, και να σπέρνει τα δόντια του στην περιοχή. Εκεί, όμως, που κατ’ εξοχήν βρίσκουμε την εφαρμογή του μύθου του δράκου είναι στο ψυχολογικό και αλχημικό κλειδί ερμηνείας. Αντιπροσωπεύει, δηλαδή, ο δράκος τις σκιές και τους φόβους κάθε είδους που φωλιάζουν μέσα στις «ψυχολογικές σπηλιές» και δεν αφήνουν τον άνθρωπο να πιει από τα καθαρά νερά του αγνού νου, ούτε να φωτιστεί από το αγνό φως της διαισθητικής ψυχής, την οποία πολύ ποιητικά στους διάφορους μύθους συμβολίζει η κόρη. Γιατί ακριβώς αυτή η κόρη που απελευθερώνεται από τον Δρακοκτόνο Ήρωα είναι η ψυχή του, η οποία βρίσκεται αιχμάλωτη μέχρι να τελειώσουν οι περιπέτειές του και να παντρευτεί την κόρη-βασιλοπούλα. Στο αλχημικό κλειδί, αυτή η διαδικασία συμβολίζει τις διάφορες φάσεις του αλχημικού έργου. Της πνευματικής μετάλλαξης και τελείωσης, δηλαδή, και όχι της αναζήτησης του φυσικού χρυσού.
Έτσι, το χρυσόμαλλο δέρας δεν είναι παρά το χρυσό ένδυμα της αύρας, του εξαγνισμένου φυσικού φορέα που κατακτά ο Ήρωας. Ο δράκος ζει μέσα στο τέλμα-βάλτο όπου σαπίζουν όλοι όσοι καρφώνουν τα ενδιαφέροντά τους στην ύλη. Οι αναθυμιάσεις είναι η δηλητηριώδης πνοή του δράκου. Οι μάχες του με τον Ήρωα είναι οι διαδοχικές ενώσεις και οι διαχωρισμοί των υλικών στο αλχημικό έργο, μέχρι να φτάσει η κάθαρση με τον φόνο του δράκου. Στο θρησκευτικό κλειδί, στις μάχες των Θεοτήτων με τον δράκο, βρίσκουμε την διαδοχή των διαφόρων δυναστειών Θεών προσωποποιήσεων των δυνάμεων της φύσης που μάχονται τους προηγούμενους. Έτσι, η ηλιακή Ολυμπιακή δυναστεία, με αρχηγό τον Δία, πρέπει να πολεμήσει τον δράκο Τυφώνα, ο οποίος μετατρέπεται σε σύμβολο του σκότους. Όταν ο άνθρωπος-θύμα των ελαττωμάτων και των σκιών του υποσυνείδητου σταθεί όρθιος και αρχίσει να βαδίζει τον δρόμο της αναζήτησης του αληθινού εαυτού του, τότε μπαίνει στην ατραπό της Μύησης. Και είναι στον μυητικό συμβολισμό όπου θα βρούμε πάλι τον άνθρωπο πρωταγωνιστή του φόνου του δράκου. Η Δρακοκτονία, σε μια από τις ερμηνείες της, σημαίνει και αναφέρεται σ’ εκείνους τους φοβερούς αγώνες που περιμένουν τον υποψήφιο για μύηση, ανάμεσα στον εαυτό του και στα προσωποποιημένα ανθρώπινα πάθη-λάθη του, που ο εσωτερικά φωτισμένος άνθρωπος πρέπει να φονεύσει, γινόμενος με αυτόν τον τρόπο ένας Γιος της Σοφίας και της Αθανασίας.
Η Διαχρονικότητα του Αγίου Γεωργίου
Στην Χριστιανική παράδοση επιβιώνει ο μύθος του Δρακοκτόνου Ήρωα με την μορφή του Ιππότη-Αγίου, Αγίου Γεωργίου ή Άη-Γιώργη, όπως αναφέρεται από τον Λαό. Γόνος πλούσιας και αριστοκρατικής οικογένειας από την Καππαδοκία της Μικράς Ασίας (ο πατέρας του Γερόντιος, ήταν Έλληνας συγκλητικός και στρατηλάτης, κατά την διάρκεια της θητείας του αυτοκράτορα Διοκλητιανού), ο Άγιος Γεώργιος ήταν Αξιωματικός του Ρωμαϊκού Στρατού, στον οποίο κατατάχθηκε από μικρή ηλικία και ως Στρατιωτικός διακρίθηκε για την τόλμη και τον ηρωισμό του. Ως Τροπαιοφόρος (Στρατιωτικός) Άγιος και Ελευθερωτής συγκεντρώνει πολλές θαυμάσιες διηγήσεις και παραδόσεις, από τις οποίες η σπουδαιότερη είναι αυτή που μιλάει για την εξόντωση ενός φοβερού δράκου και την σωτηρία της πριγκίπισσας που απειλούνταν απ’ αυτόν. Ο δράκος φυλούσε το νερό μιας πηγής κοντά στην Σιλήνα της Λιβύης και το άφηνε να τρέχει μόνον όταν έβρισκε κάποιον άνθρωπο να φάει. Οι κάτοικοι της περιοχής όριζαν με κλήρο το θύμα του δράκου. Ολόκληροι Στρατοί είχαν αντιταχθεί στον δράκο αυτόν, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Ο κλήρος έφερε και την σειρά της πριγκίπισσας, την οποία έσωσε ο Άγιος Γεώργιος φονεύοντας τον δράκο. Καβάλα στο άλογό του, ο Άη Γιώργης, ακοντίζει τον δράκο,  σώζει την πριγκίπισσα και γίνεται ένας από τους πιο αγαπητούς Αγίους του Χριστιανισμού. Ορισμένοι ιστορικοί και συγγραφείς έχουν επισημάνει ότι πολλές σκηνές του μύθου της σφαγής του δράκου από τον Άγιο Γεώργιο για να σώσει την πριγκίπισσα αντιστοιχούν στην δολοφονία του θαλάσσιου δράκου από τον Περσέα για να σώσει με την σειρά του  την Ανδρομέδα, αλλά και στην εξόντωση του δράκου Πύθωνα από τον Απόλλωνα. Από τον Μεσαίωνα, η ιστορία της ζωής και της δράσης του Αγίου Γεωργίου, τόσο  ως πιθανολογούμενο γεγονός όσο και ως αιώνιος θρύλος, άρχισε να συμβολίζει την νίκη του καλού εναντίον του κακού, και να γίνεται μέρος της χριστιανικής παράδοσης κάθε τόπου, με εορτές αφιερωμένες σε εκείνον, ενώ έχει ευρέως εκπροσωπηθεί στην χριστιανική τέχνη με πολλούς τρόπους και μορφές, σε αγιογραφίες, έργα ζωγραφικής, γλυπτά, δια μέσου των αιώνων, με τον ίδιο να έχει γίνει αποδέκτης πολλών προσευχών.
Ο Άγιος Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος που σκοτώνει τον δράκο έγινε μια από τις πιο δημοφιλείς εικόνες στην Ορθόδοξη αγιογραφία. Στο όνομα του θα ορκίζονται οι Ιππότες, οι οποίοι στην εποχή του Μεσαίωνα θα δώσουν την μάχη για έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο. Στον Ιπποτικό μύθο των συνεχιστών του Αγίου Γεωργίου το άλογο που ελέγχει και ιππεύει ο Ιππότης συμβολίζει τον σύμμαχό του στην προσπάθειά του να νικήσει την σκιά του που καθρεπτίζεται στην σκοτεινή και απαίσια μορφή του δράκου. Ο δράκος, δηλαδή, είναι μια προβολή της αρνητικής πλευράς του εαυτού του Ανθρώπου, ο οποίος πρέπει να βρει το θάρρος και να τον εξοντώσει. Ο δράκος συμβολίζει την τελική δοκιμασία του Ιππότη, που πειράζεται «υπό του δράκοντος», και πρέπει να αποδείξει την αγνότητα της ψυχής του και την δύναμη των αρετών του, μιας και τα όπλα, τα οποία επίσης κατακτούν οι ήρωες συμβολίζουν τις ανώτερες  ηθικές δυνάμεις, τις αρετές του ήρωα. Για τους Συνειδητοποιημένους Λευκούς Εθνικιστές ο Άγιος Γεώργιος αποτελεί κάτι πολύ παραπάνω από έναν απλό Άγιο της Χριστιανοσύνης. Στο πρόσωπο και τα έργα του ενσωματώνεται  ό,τι είναι  Άξιο, Καλό και Ευτυχές για τον Λευκό Άνθρωπο. Όταν βλέπει την αδικία στον κόσμο, ξέρει ότι καλείται να την διορθώσει. Εκφράζει τους ιδεολόγους εκείνους που έχουν το θάρρος και το σθένος να τραβήξουν τα πάνδεινα για τα όσα ενστερνίζονται και είναι έτοιμοι ακόμη και την ζωή τους να δώσουν για την επικράτηση της Αλήθειας και του Δικαίου.
Στον σύγχρονο κόσμο όπου δεν υπάρχουν Αληθινές Αξίες, παρά μόνο το κέρδος, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Άγιος Γεώργιος έχει πάψει να αποτελεί πρότυπο συμπεριφοράς για τους νέους λευκούς άνδρες του χριστιανικού κόσμου. Από τους οπαδούς του εθνομηδενισμού, της παγκοσμιοποίησης και του πολυπολιτισμού θεωρείται ως ένα επικίνδυνο πρότυπο  καθώς ο Άγιος Γεώργιος είναι το αρχέτυπο του Λευκού Άνδρα. Πατριώτης, Γενναίος, Ιπποτικός, Κύριος, Ευγενικός. Οι Μύθοι και οι Θρύλοι που έχουν ξεφυτρώσει γύρω από το όνομα και την ιδιότητά του είναι μια απόδειξη για την δύναμη του χαρακτήρα του. Είναι ένας Πανευρωπαϊκός Ήρωας, που εμφανίζεται όπου οι Λευκοί έχουν εγκατασταθεί και συμβολίζει τον Άνθρωπο που αγωνίζεται κατά του δράκου (κακό) για να σώσει την πριγκίπισσα (Αξίες), ως ένα σαφές μήνυμα του προσδιορισμού της προσωπικότητάς του.
Μέσα, λοιπόν, σε κάθε αποφασισμένο Λευκό Άνθρωπο κρύβεται ένας Άγιος Γεώργιος, ο οποίος, κάποια στιγμή, θα πρέπει να δώσει την μεγάλη μάχη με την ερπετόμορφη σκιά του, για να γίνει φως και να απελευθερώσει την κόρη-ψυχή του. Έτσι, θα κατακτήσει τους θησαυρούς της εσωτερικής γνώσης που φυλάγει ο μεγάλος Δοκιμαστής των Αρετών, ο Δράκος. Έχοντας, μάλιστα, υπ’ όψιν την ιδιαίτερη σύνδεση του Αγίου Γεωργίου με το Έθνος των Ελλήνων, ως προστάτη του Στρατού Ξηράς, δεν είναι δυνατόν να μην μας έρθει στον νου η γνωστή και αλάνθαστη (για το ευρύτερο πνεύμα της) διαχρονική λαϊκή ρήση: «Όπου υπάρχει ένας δράκος, εκεί γεννιέται κι ένας Άη Γιώργης για να τον σκοτώσει»!
Γιώργος Μάστορας  
Διαβάστε περισσότερα στο 12ο τεύχος του περιοδικού "Μαίανδρος"